بررسی وضعیت موجود و مطلوب برنامه‌درسی آموزش علوم مبتنی بر مؤلفه‌های ماهیت علم از دیدگاه دانشجویان (مورد: دانشگاه‌های اصفهان و صنعتی اصفهان)

هدف اصلی مقاله‌ی حاضر بررسی دیدگاه دانشجویان رشته‌های علوم پایه دانشگاه‌های اصفهان و صنعتی اصفهان در مورد برنامه‌درسی آموزش علوم، مبتنی بر ویژگی‌های اساسی ماهیت علم بوده است. بدین منظور از جامعه آماری که شامل همه دانشجویان رشته‌های فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و زمین‌شناسی وگرایش‌های مرتبط در دو دانشگاه می‌شد، 277 نفر به‌عنوان نمونه‌ی آماری در این پژوهش انتخاب شدند. روش پژوهش از نوع توصیفی - پیمایشی و ابزار پژوهش، پرسش‌نامه محقق ساخته‌ی سنجش دیدگاه دانشجویان بوده است. جنبه‌های اصلی مورد سنجش ماهیت علم در این ابزار عبارت بوده‌اند از موقتی بودن علم، مبنای تجربی علم، خلاقیت در علم، نقش ذهنیت در علم، تأثیر مسائل اجتماعی و فرهنگی بر علم، نقش مشاهده و استنتاج و نقش نظریه و قانون علمی. این مؤلفه‌ها در چهار عنصر اساسی برنامه‌درسی یعنی هدف‌ها، محتوا، اجرا و ارزشیابی و در دو وضعیت موجود و مطلوب بررسی شده‌اند. ضریب آلفای کرونباخ برای این مقیاس سنجش برابر 81/0 محاسبه گردیده است. نتایج نشان داده‌اند که از نظر دانشجویان، در وضعیت موجود، هیچ یک از عناصر برنامه‌درسی یعنی هدف‌ها، محتوا، اجرا و ارزشیابی، مبتنی بر مؤلفه‌های ماهیت علم نیستند. با این‌حال از نظر آنان هدف‌های برنامه‌درسی از حیث برخورداری از مؤلفه‌های ماهیت علم به وضعیت مطلوب نزدیک‌ترند. در این میان ارزشیابی برنامه‌درسی از نظر رعایت مؤلفه‌های ماهیت علم، بیشترین اختلاف را با وضعیت مطلوب خود دارد. از نظر دانشجویان، در وضعیت مطلوبْ هدف‌های برنامه‌درسی آموزش علوم باید بیشتر از سایر عناصر مبتنی بر مؤلفه‌های ماهیت علم باشد. پس از عنصر هدف‌ها، برنامه‌های ‌درسی جهت هم‌سویی با مولفه‌های هفت‌گانه ماهیت علم، باید بیش‌ترین توجه خود را به دو عنصر اجرا و ارزشیابی برنامه‌درسی معطوف دارند.